Barrière-disfunctie: als het afweermechanisme van de huid afbrokkelt
De gevoelige, reactieve, of makkelijk geïrriteerde huid vertoont vaak een slechte werking van de barrièrefunctie. Of anders gezegd: de huid is niet langer optimaal beschermd tegen invloeden van buitenaf. Dat betekent dus dat de huid, die eigenlijk fungeert als een eerste verdedigingslinie tegen de buitenwereld, haar beschermende rol niet kan vervullen. Hoe meer de huid geïrriteerd raakt, hoe droger en vatbaarder ze wordt. Helaas komt de huid op die manier in een vicieuze cirkel van gevoeligheden en irritaties terecht.
Kunnen bacteriën die vicieuze cirkel doorbreken?
Door recente ontwikkelingen in het onderzoek naar het microbioom – het geheel aan organismen dat het huidoppervlak bevolkt – diende men ook de barrièrefunctie te herzien. Waarom?
- Wanneer er een barrière-disfunctie is, is de biodiversiteit van het microbioom op het huidoppervlak verstoord.
- Wanneer de bacteriële diversiteit (nuttige bacteriën) zich herstelt, kalmeert en herstelt ook de huid.
De ‘gewone’ traditionele moisturizers zijn tegenwoordig behoorlijk retro. Om de symptomen van gevoeligheid langdurig te verlichten en het comfort van de huid te herstellen, focussen meer hedendaagse hydraterende verzorgingsproducten zich op de samenstelling van de barrières: de kostbare lipiden (vetten) en het kwetsbare microbioom.
Huid & bacteriën: de perfecte match!
De huid leeft in symbiose met haar microbiële populaties. Er is dus sprake van een samenwerkingsvoordeel tussen de huid en het microbioom:
- Nuttige bacteriën dragen bij tot het afweren van bacteriën die ontstekingen veroorzaken.
- Er wordt een constante dialoog gevoerd tussen de nuttige bacteriën en de huid om deze laatstgenoemde kalm en comfortabel te houden.
De bevriende of nuttige bacteriën helpen de huid met andere woorden bij de prestaties van de inmiddels bekende ‘barrièrefunctie’ en bij het doorbreken van de vicieuze cirkel van ’irritaties’ en droogte.
(C. ACNES) BACTERIËN
CORYNEBACTERIUM ACNES
Gekleurde transmissie-elektronenmicrografie van een orynebacterium acnes bacterie.
Deze bacterie wordt in verband gebracht met acne bij mensen. C. acnes maakt deel uit van de microflora van de menselijke huid, die lipidencomponenten van het sebum afbreekt. Deze bacteriën zijn niet aanwezig bij kinderen, de kolonisatie gebeurt tijdens de puberteit en bereikt zijn piek rond de leeftijd van 16-17 jaar. Er wordt gedacht dat een grote hoeveelheid C. acnes de ontstekingsreactie bij acne veroorzaakt.
BACTERIËN - BIOFILM
STAPHYLOCOCCUS AUREUS
Gekleurde transmissie-elektronenmicrografie van Staphylococcus aureus bacteriën in een biofilm van slijm.
De bacteriën produceren slijm om zich heen dat fungeert als een beschermende barrière. Staphylococcus aureus is één van de meest veelvoorkomende oorzaken van huidinfecties. De meeste van die infecties zijn onschuldig, zoals puistjes of furunkels, en kunnen worden behandeld zonder antibiotica. Maar stafylokokken kunnen ook ernstige infecties veroorzaken, bijvoorbeeld infecties van operatiewonden, bloedbaaninfecties en pneumonie.
VOETBACTERIËN
Scanning elektronen-micrografie van bacteriën die op menselijke voeten leven.
Deze bacteriën metaboliseren zweet en andere substanties die zich op de huid bevinden. De Brevibacterium-soorten worden beschouwd als een belangrijke oorzaak van onaangename voet- en schoengeurtjes omdat ze dode
huid op de voeten consumeren en daarbij het aminozuur methionine omzetten in methaanethiol, een kleurloos gas met een doordringende geur. De dode huidcellen die de brandstof zijn van dit proces komen vooral voor op de voetzolen en tussen de tenen.
MENSELIJKE OKSELBACTERIËN
Scanning elektronen-micrografie van bacteriën onder een menselijke oksel.
De menselijke oksels vormen een vochtige, warme en donkere omgeving, ideaal voor de groei van
bacteriën. Er zijn twee groepen bacteriën die altijd onder de oksels voorkomen: staphylococci en corynebacteria. Van corynebacteria is geweten dat ze verantwoordelijk zijn voor okselgeur. Uit onderzoek is gebleken dat, ondanks de grote hoeveelheid bacteriën, het aantal verschillende soorten vrij klein is. Gemiddeld leven er een honderdtal bacteriesoorten onder oksels. Dat is heel wat minder dan op andere lichaamszones, zoals de onderarmen, de benen, het gezicht of de handen.
BACTERIËN OP MOBIELE TELEFOONS
Scanning van een gekleurde transmissie-elektronenmicrografie van bacteriën die op een mobiele telefoon leven.
Uit tests is gebleken dat er gemiddeld 18 meer potentieel schadelijke kiemen worden aangetroffen op een gsm dan op de spoelknop van een herentoilet. Mobiele telefoons blijven warm doordat ze veelvuldig worden gebruikt, wat de ideale omgeving creëert voor de proliferatie van bacteriën. Tests lieten zien dat onder andere de besmettelijke bacteriën E. colt, Haemophilus influenzae en MRSA aanwezig waren op telefoons. Onschuldige bacteriën die er veel op voorkomen zijn onder andere Staphylococcus epidermidis, Micrococcus, Streptococcus viridans en Moraxella.
Welke bacteriën zijn vrienden, welke bacteriën zijn vijanden?
Als het over het cultiveren van een gezond microbioom gaat, is diversiteit het sleutelwoord. Elke vierkante centimeter huid huisvest niet minder dan een biljoen microben. En hoe diverser die (nuttige) bacteriën, hoe gezonder de huid! We delen graag een vergelijking van Fun Facts die stelt dat het aantal micro-organismen op de menselijke huid, namelijk 1.000.000.000.000 (1 biljoen) overeenkomt met een tienvoud van het aantal sterren in de Melkweg. We kunnen echter niet al deze bacteriën ‘nuttige bacteriën’ noemen. Sommige bacteriën breken de lipiden zelfs af waardoor ontstekingen de bovenhand kunnen krijgen. Gelukkig beschikken we over een microbioom om te voorkomen dat deze vijanden de huid bezetten!
Zijn prebiotica de toekomst van de huidverzorging?
Een gezonde huid is het perfecte ‘kweekmedium’ voor nuttige bacteriën. Het is er warm, vochtig en rijk aan voedingsstoffen. Maar om de meest gastvrije omgeving op te bouwen voor nuttige bacteriën is een helpende hand soms meer dan welkom …
De top 3 boosters voor nuttige bacteriën
- Vocht: hoe droger de huid, des te minder bacteriën er zich kunnen huisvesten.
- Nutriënten: diverse mineralen en spoorelementen kunnen de groei van nuttige bacteriën stimuleren.
- Bronnen van koolstof en stikstof: bijvoorbeeld ceramide-3.8
De huid wordt dagelijks opgejaagd door negatieve omgevingsfactoren die het evenwicht van het microbioom kunnen beïnvloeden en wijzigen. Het resultaat? Een droge, meer prikkelbare en meer reactieve huid … Vooruitstrevende research naar het microbioom opende gelukkig de deur naar een gloednieuw tijdperk van prebiotische huidverzorging. Door in te spelen op de diversiteit van de huid, kunnen deze bacteriën-boosters wel eens de innovatieve doorbraak zijn waarop de huid zat te wachten.