WAT IS PSORIASIS?
Psoriasis is een chronische ontstekingsaandoening van de huid. Het is "chronisch" omdat het een lange tijd kan blijven bestaan, en een "ontstekingsaandoening" omdat er sprake is van een overactief immuunsysteem. Psoriasis komt vooral voor bij mensen met een sterke genetische aanleg voor de aandoening (het zit dus vaak in de familie). Het begint vaak op volwassen leeftijd en vlamt meestal op tijdens perioden van stress. Er zijn verschillende soorten psoriasis: psoriasis en plaque, guttata, inversa, pustulosa, en erytrodermie. In dit artikel richten we ons op psoriasis en plaque, die 90% van de gevallen uitmaakt.
OORZAKEN VAN PSORIASIS
Waardoor worden opvlammingen veroorzaakt?
Uit onderzoek onder tweelingen is gebleken dat psoriasis een erfelijke of genetische aandoening is. Maar de twee leden van een tweeling kunnen verschillende ervaringen hebben met de ziekte omdat opvlammingen kunnen worden veroorzaakt door meerdere factoren:
- stress, overwerkt zijn of emotioneel trauma
- kleding die langs de huid schuurt
- bepaalde veelvoorkomende medicijnen, waaronder bètablokkers, NSAID's (ibuprofen, diclofenac enz.), lithium en malariabehandelingen
- infecties (veelal keel- en neusinfecties)
- beschadiging van de huid, zoals zonnebrand of tatoeages, kan opvlammingen veroorzaken. Dit wordt het Koebner-fenomeen genoemd
SYMPTOMEN VAN PSORIASIS
Hoe ziet psoriasis eruit?
Bij plaque psoriasis krijgen mensen ruwe rode plekken met verdikte huid, die zijn bedekt met witte schilfers. Deze plekken (plakkaten) zijn vooral te vinden op plaatsen waar wrijving plaatsvindt, zoals de knieën, ellebogen, buik en onderrug. Ook kunnen ze voorkomen op de hoofdhuid, handen en voeten. Bij patiënten met psoriasis ontstaan vaak veranderingen in de nagels, zoals nagelputjes of loslating van de nagels (onycholyse genoemd).
Als jij psoriasis hebt, lees dan verder voor informatie over behandelmogelijkheden.
Heb ik eczeem of psoriasis? Eczeem en psoriasis veroorzaken allebei rode, jeukende huidplekken, maar het zijn twee verschillende aandoeningen.
HOE ONTSTAAN
PSORIASISPLEKKEN?
Psoriasis: het draait om de celvernieuwings snelheid
Psoriasis wordt veroorzaakt door een chronische ontsteking. Het is namelijk gebleken dat in de huid met psoriasis een type immuuncellen, T-lymfocyten, aanwezig is. De ontstane ontsteking versnelt het celvernieuwingsproces en de productie van keratinocyten (de dode cellen aan het huidoppervlak).
Normaal gesproken doen deze cellen er 28 dagen over om zich van de basale laag van de opperhuid naar het oppervlak (de hoornlaag) te verplaatsen. Bij psoriasis duurt dit maar 3-4 dagen.
Het resultaat is dat dode cellen zich aan het oppervlak opstapelen en er schilferige rode plekken ontstaan.
HOE VERZORG IK EEN
HUID MET PSORIASIS?
Welke mogelijkheden zijn er voor psoriasis?
Weet je niet zeker welke huidverzorgingsoptie voor jouw psoriasis het beste is? Lees dan verder voor ons deskundige overzicht.
Psoriasiscrèmes
Begin in eerste instantie met speciale crèmes. Je arts kan een steroïde- of vitamine D3-crème voorschrijven. In de apotheek zijn ook verschillende goede producten verkrijgbaar zonder recept, zoals ISO-UREA MD Psoriasisbalsem. Deze helpt een einde te maken aan het schilferen van de huid, voorkomt dat huidplekken verdikken, en biedt langdurige hydratatie voor een effectieve verlichting van de jeuk.
Lichttherapie tegen psoriasis
Bij lichttherapie wordt de huid blootgesteld aan een gecontroleerde hoeveelheid UVA/UVB-straling. Hierdoor kan de productie van huidcellen en de vorming van plakkaten worden vertraagd. Maar dit betekent niet dat je ook gewoon in de zon kunt gaan liggen. Bij lichttherapie wordt de hoeveelheid UVA/UVB nauwkeurig afgestemd door je arts.
Orale geneesmiddelen tegen psoriasis
Als je psoriasis heel ernstig is, kan je arts tabletten voorschrijven. Dit zijn meestal immunosuppressieve geneesmiddelen zoals methotrexaat, om het overactieve immuunsysteem onder controle te krijgen.
Spatherapie, oftewel balneotherapie, tegen psoriasis
Spatherapie is bewezen effectief tegen psoriasis. Thermaal kuurwater bezit kalmerende en reinigende eigenschappen, waardoor het aantal en de grootte van psoriasisplekken afnemen.
Je kunt ook in de apotheek La Roche-Posay thermaal bronwater kopen, dat je vernevelt voor kalmering van de huid.
Biologicals tegen psoriasis
In heel ernstige gevallen wordt psoriasis behandeld met 'biologicals'. Dit zijn antilichamen die via een injectie worden toegediend. Ze remmen het ontstaan van ontstekingen door zich te binden aan ontstekingsmediatoren die bij psoriasis een rol spelen.
Eczeem of psoriasis?
Wat is het verschil tussen eczeem en psoriasis?
Eczeem en psoriasis veroorzaken allebei rode, jeukende huidplekken, maar het zijn twee verschillende aandoeningen. Zie de tabel hieronder voor overeenkomsten en verschillen.
| Eczeem | Psoriasis | |
| Bij wie komt het voor? | Baby's en kleine kinderen. Verdwijnt bij 50% van de patiënten vanzelf voor het vijfde levensjaar. | Begint gewoonlijk op een leeftijd tussen 15 en 35 jaar. Zeldzaam bij baby's en kleine kinderen. |
| Wat voel je? | Hevige jeuk. | Lichtere jeuk, met een stekend of brandend gevoel. |
| Hoe zien de plekken eruit? | Rode vlekken met schilfers, afscheiding of korstvorming. Er kunnen krabplekken zichtbaar zijn en plekken kunnen bloeden. | Verdikte rode vlekken met een zilverachtig schilferend oppervlak. De huid is dikker en meer ontstoken in vergelijking met eczeem. |
| Waar krijg je plekken? | Bij baby's: overal op het lichaam kunnen plekken voorkomen, maar vooral in het gezicht en op de hoofdhuid. Bij oudere kinderen: vooral in de nek en in huidplooien (binnenkant van de ellebogen, achterkant van de knieën enz.). | Ellebogen, knieën, hoofdhuid en gezicht, onderrug, handpalmen en voetzolen. Psoriasis kan ook putjes in de nagels of loslating van de nagels veroorzaken, wat bij eczeem niet voorkomt. |
| Triggers | Alles wat de huid uitdroogt, zoals zeep, kan eczeem uitlokken. Dit geldt ook voor irriterende stoffen zoals wasmiddelen, en allergenen zoals huisstofmijt en bepaalde voedingsmiddelen. Ten slotte kan eczeem ook opvlammen als gevolg van stress, een hete, bedompte omgeving, of als na het sporten zweet op de huid blijft zitten. | Net als eczeem kan psoriasis worden getriggerd door stress. Het kan ook worden geactiveerd door een keelinfectie of beschadiging van de huid (schrammen, snijwondjes, tatoeages…). Bepaalde medicijnen kunnen ook een aanval veroorzaken, bijvoorbeeld bètablokkers, NSAID's (ibuprofen), lithium en medicijnen tegen malaria. |
| Behandelingen | Eczeemaanvallen worden meestal behandeld met een topische crème met corticosteroïden, gevolgd door een onderhoudsbehandeling met een verzachtende crème. In heel ernstige gevallen kan je arts een oraal geneesmiddel voorschrijven, zoals methotrexaat, of 'biologicals' (in een ader toegediende antilichamen), zoals dupilumab. | Milde en voornamelijk plaatselijke psoriasis kan onder controle worden gehouden met topische corticosteroïden en verzachtende crèmes. Een keratolytische verzachtende crème heeft een goed effect op de aandoening. Ernstige gevallen kunnen worden behandeld met orale immunosuppressieve geneesmiddelen zoals methotrexaat, lichttherapie of, in de ergste gevallen, 'biologicals'. |
